Στερνό αντίο στον Νίκο Χαραλάμπους από συναδέλφους και εκτιμητές του έργου του

Επαναστάτη διαβασμένο, πρωτοπόρο ουσίας, πνεύμα ανήσυχο και ακούραστο χαρακτήρισε η ηθοποιός Δέσποινα Μπεμπεδέλη τον σκηνοθέτη και ηθοποιό, Νίκο Χαραλάμπους, στον επικήδειο λόγο της στην κηδεία του εκλιπόντα, την Τρίτη το απόγευμα, στην εκκλησία του Αποστόλου Μάρκου, στη Λευκωσία.

Ο θεατράνθρωπος που καθόρισε με την παρουσία και το έργο του το σύγχρονο κυπριακό και ελλαδικό θέατρο «έσβησε» στις 23 Μαρτίου 2024 σε ηλικία 83 ετών αφήνοντας σπουδαία παρακαταθήκη και το δικό του στίγμα στο θεατρικό γίγνεσθαι σε Κύπρο και Ελλάδα.
«Ήσουν πρωτοπόρος ουσίας. Όχι ρηχός επιδειξίας. Ήσουν επαναστάτης διαβασμένος. Καλλιτέχνης συνειδητοποιημένος. Πνεύμα ανήσυχο κι ακούραστο» είπε η Δέσποινα Μπεμπεδέλη και αναφέρθηκε στον ηθοποιό και σκηνοθέτη, Νίκο Χαραλάμπους.
«Σαν ηθοποιός. Και τι να πρωτοθαύμαζε κανείς; Τη λάμψη σου; Τη γοητεία σου; Τη μαγεία που σε τύλιγε πάνω στη σκηνή; Τη φωνή σου; Την κίνησή σου; Την τεχνική σου; Την ευστροφία σου; Την αμεσότητά σου; Κωμικός, τραγικός, δραματικός, επικός, κλόουν, ζογκλέρ, χορευτής, τραγουδιστής, ακροβάτης- όλα στην εντέλεια με ακρίβεια, με χάρη, με δεξιοτεχνία. Χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Δεν σου χρειαζόταν. Τα 24 καράτια του μυαλού σου και η ατσάλινη αυτοκυριαρχία σου ήταν το δικό σου δίχτυ», συνέχισε η κορυφαία Κύπρια ηθοποιός.
«Σαν σκηνοθέτης οδηγούσες τους ηθοποιούς σου μέσα από το πρίσμα της δικής σου υποκριτικής δεινότητας. Ευτυχώς. Κουβαλούσες μεθόδους και εμπειρίες από τον Μεγάλο Δάσκαλο Κάρολο Κουν» είπε η κ. Μπεμπεδέλη για να προσθέσει ότι «και οι νέοι ηθοποιοί μάθανε από σένα ότι οι ρόλοι βγαίνουν μόνο μέσα από κόπο, μόχθο, υπομονή και εμμονή στη λεπτομέρεια, μόνο μέσα από πραγματική αγάπη για το θέατρο».

Ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΘΟΚ, Πανεπιστημιακός, Παντελής Βουτουρής, μνημονεύοντας τον Νίκο Χαραλάμπους είπε ότι «κάποιοι φωτισμένοι άνθρωποι έρχονται ξαφνικά στον μικρόκοσμό μας και στήνουν κάστρα, ανοίγουν δρόμους, φέρνουν νερό και σβήνουν την δίψα μας και όταν οι άνθρωποι αυτοί φεύγουν από τη ζωή αισθανόμαστε κάτι να σκοτεινιάζει μέσα μας».

Πρόσθεσε ότι «τέτοιος άνθρωπος υπήρξε ο Νίκος Χαραλάμπους για αυτό και είναι δύσκολο τούτη τη στιγμή του αποχαιρετισμού να μαζέψει κανείς λέξεις, να τις πλέξει στεφάνι και να του το προσφέρει σαν αντίδωρο για όσα πρόσφερε στο θέατρό μας και στον πολιτισμό μας, σε όλη την διάρκεια των δημιουργικών του χρόνων, από το υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης του Κάρολου Κουν ως το απόγειο της μακράς του πορείας».

Μιας πνευματικής πορείας, όπως είπε ο κ. Βουτουρής, «με επάλληλες κορυφώσεις: την ιστορική σκηνοθεσία των Ικέτιδων του Ευριπίδη το 1978, τις συνεργασίες του ως σκηνοθέτης και ηθοποιός με το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, το Κρατικό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας, το Θεσσαλικό Θέατρο, το Θέατρο Καλαμάτας, το Κρατικό Θέατρο Νυρεμβέργης κ.ά., την διδασκαλία του σε φοιτητές δραματικών σχολών στη Ρώμη, Λονδίνο, Λος Άντζελες, Βερολίνο, Αθήνα».

Ο Πρόεδρος του ΘΟΚ συνέχισε λέγοντας ότι «στη διάρκεια αυτής της γόνιμης διαδρομής η συνεχής δημιουργική ενασχόλησή του με το αρχαίο ελληνικό δράμα, η οφειλόμενη σε μεγάλο βαθμό στη μαθητεία του στο Θέατρο Τέχνης και στη συμμετοχή του στις παραστάσεις του Καρόλου Κουν, προοδευτικά είχε ως αποτέλεσμα την παγίωση ενός προσωπικού κώδικα, μιας θεατρικής ποιητικής γλώσσας, με διακριτά τελετουργικά στοιχεία και σύμβολα».
«Εξήγησε ότι τούτος ο κώδικας, κάτοπτρο της πνευματικής ιδιοπροσωπίας, της σκηνοθετικής θεωρίας και της μυθικής μεθόδου του Νίκου Χαραλάμπους, λειτουργεί στο πλαίσιο μιας αντικειμενικής συστοιχίας η οποία συμπλέκει στην σκηνή τον αρχαίο μύθο με την σύγχρονη κυπριακή τραγωδία και το ανεπούλωτο τραύμα του 1974».

Αντί στεφάνου ο Πρόεδρος του ΘΟΚ επέλεξε κι απήγγειλε στίχους του Γκαίτε (Φάουστ Β΄, Πράξη Πέμπτη) : «Σε αυτή τη σκέψη έχω αφοσιωθεί κι η κρίση της σοφίας η στερνή ετούτη είναι: ζωή και λευτεριά αξίζει εκείνος ν’ αποκτήσει, που πρέπει κάθε μέρα να κοιτά μονάχος να τα κατακτήσει…»

Καλλιτέχνες από όλο το φάσμα του πολιτισμού αποχαιρέτησαν με αναρτήσεις τους στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης τον ηθοποιό και σκηνοθέτη, Νίκο Χαραλάμπους, περιγράφοντας με εγκωμιαστικά σχόλια το μοναδικό και σπουδαίο πέρασμα του στον χώρο της υποκριτικής και της σκηνοθεσίας.

Για την τελευταία της συνάντηση με τον θείο της, Νίκο Χαραλάμπους, λίγες μέρες πριν τον θάνατό του αναφέρθηκε η ηθοποιός Χριστίνα Παυλίδου.
«Καλό ταξίδι αγάπη μου, δάσκαλε ,φίλε, πατέρα, θείε μου…Το φως σου, θα μας ζεσταίνει πάντοτε! Θα μας θυμίζει τι έδωσες σε εμάς την οικογένεια σου, στους φίλους σου, στο θέατρο, στην Κύπρο σου!!Σαν έτοιμος από καιρό σαν θαρραλέος, ετοίμαζες σιγά σιγά την αναχώρηση σου…»

Ο ζωγράφος και συμμαθητής του εκλιπόντα Ανδρέας Λαδόμματος έγραψε ότι ο Νίκος Χαραλάμπους «παθιασμένος ηθοποιός, δάσκαλος, πρωτοπόρος σκηνοθέτης με αξιόλογο έργο στην Κύπρο, Ελλάδα και Ευρώπη, έφυγε από τα εγκόσμια. Άφησε όμως με την ποιότητα του έργου του, γερό το στίγμα του όπου κι αν εργάστηκε. Ιδιαίτερα το κυπριακό θέατρο οφείλει πολλά στον Νίκο».

Ο μουσικοσυνθέτης Μιχάλης Χριστοδουλίδης έγραψε ότι «έφυγε ένας άνθρωπος που μαζί του δούλεψα ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου. Ένας σκηνοθέτης που άφησε το στίγμα του στο ελληνικό θέατρο που έβαλε το Κυπριακό Θέατρο στην Επίδαυρο και έκανε περήφανους τους Κύπριους ηθοποιούς αλλά και όλους τους Κύπριους. Ο Νίκος Χαραλάμπους θα καταγραφεί σαν ένα λαμπρό κομμάτι του πολιτισμού της Κύπρου. Νιώθω πως έχασα ένα κομμάτι του εαυτού μου. Αιωνία του η μνήμη».

Ο σκηνοθέτης, Χρίστος Ζάνος, στη δική του ανάρτηση ζήτησε «διακοπή» από το κυπριακό και ελληνικό θέατρο. «Κυπριακό και Ελληνικό Θέατρο: Μας συγχωρείτε, Διακοπή! Αποχωρεί ο Νίκος Χαραλάμπους. Συγκλονιστικός σκηνοθέτης και συγκλονιστικότερος ηθοποιός! Μετά τον Βλαδίμηρο, τον Εύη και τον Νίκο, πάμπτωχοι και μίζεροι θεατρικά…»

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Νίκος Χατζόπουλος έγραψε ότι «στα χρόνια γύρω στο 1980, ο Νίκος ήταν ένας ξαφνικός σίφουνας ανανέωσης στα θεατρικά πράγματα Ελλάδας και Κύπρου. Η δουλειά του ειδικά στο αρχαίο δράμα υπήρξε αποκαλυπτική…. Ο Νίκος θα κατοικεί πάντα στη ρίζα της μνήμης μου».

Ο σκηνοθέτης και πανεπιστημιακός Σταύρος Τσακίρης έγραψε ότι ο Νίκος Χαραλάμπους ήταν «δικός του μάστορης» μιας και υπήρξε, μεταξύ άλλων, βοηθός του εκλιπόντα στο Εθνικό Θέατρο το 1984. «Το Κυπριακό Θέατρο είναι πέντε οικογένειες που το ανέστησαν, (σαν τις παλιές συντεχνίες των Μίμων) το διατήρησαν και μεγαλούργησαν. Σήμερα φεύγει ένας Πατριάρχης του. Αθάνατος!».

Επικήδειους λόγους εκφώνησαν και η κόρη του Νίκου Χαραλάμπους, ηθοποιός, Νιόβη Χαραλάμπους καθώς και η Χριστίνα Παυλίδου.

ΚΥΠΕ