Όσο περισσότερο προσπαθούμε να ελέγξουμε τις κρίσεις πανικού, τόσο θα επιστρέφουν

H συστημική ψυχοθεραπεύτρια Michelle Frantzi βρέθηκε σε εκπομπή του Lemesos TV, όπου μίλησε για τη σύγχρονη μάστιγα που ταλανίζει όλο και περισσότερους συνανθρώπους μας, τις κρίσεις πανικού. Αυτή την έντονη έκρηξη άγχους που είναι ξαφνική, έντονη και τρομακτική, ενώ φαινομενικά μοιάζει να εμφανίζεται από το πουθενά. Πού βρίσκεται, όμως, η αλήθεια;

Τι είναι οι κρίσεις πανικού;

Υπάρχει, μεν, μια μεγάλη ανάγκη του κόσμου να εκφράζει το πώς αισθάνεται και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό και θετικό. Ταυτόχρονα, όμως, βλέπουμε και μια ανάγκη του ανθρώπου να ελέγξει πολλά πράγματα και λόγω της ταχύτητας του σύγχρονου τρόπου ζωής. Η κρίση πανικού ή διαταραχή πανικού, είναι μία ξαφνική εκδήλωση άγχους ή φόβου σε υπέρμετρο βαθμό. Πρόκειται για μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονα σωματικά συμπτώματα, τα οποία συνήθως, λόγω του γεγονότος ότι είναι σωματικά, εντείνουν ακόμη περισσότερο το άγχος μας μόλις το αντιληφθούμε.

Το άγχος βρίσκεται στη ζωή μας για πάρα πολλούς λόγους: μας κινητοποιεί και να μας προστατεύει. Πώς μπορούμε να ξεχωρίζουμε πότε το άγχος περνάει την κόκκινη γραμμή και ξεφεύγει;

Η κρίση πανικού από μόνη της είναι μια τέτοια κόκκινη γραμμή. Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν το ευρύτερο πλαίσιο της κρίσης πανικού και αποτελεί το σοβαρότερο ψυχικό πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη. Η διαφορά του απλού άγχους σε σχέση με την κρίση πανικού είναι πως η δεύτερη είναι ένα εντυπωσιακό σύμπτωμα, γιατί και να θέλεις, δεν μπορείς να το αγνοήσεις. Είναι αρκετά έντονο, ειδικά την πρώτη φορά. Συνήθως, τείνει να εκφράζεται περισσότερο σε γυναίκες παρά σε άντρες, αυτό όμως νομίζω ότι συμβαίνει γιατί οι γυναίκες μιλούν πιο εύκολα για ό,τι τους συμβαίνει και όχι γιατί οι αριθμοί είναι πραγματικοί.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Είναι συχνό φαινόμενο πως τα άτομα πριν επισκεφθούν κάποιον ψυχολόγο, πηγαίνουν πρώτα σε τρεις με τέσσερις ειδικότητες ιατρικής και ειδικότερα σε καρδιολόγο. Αντιλαμβάνεται το άτομο ότι ίσως έχει πρόβλημα με την καρδιά του ή με το στομάχι του. Πάντα τους παροτρύνω να κάνουν όσες αναλύσεις χρειάζονται και να δουν ειδικούς, πριν καταλήξουν σε εμένα. Εφόσον όλα αυτά είναι καθαρά, τότε έρχονται για να εξετάσουμε τα υπόλοιπα. Έχουν την αίσθηση των έντονων παλμών, με πόνους στο στήθος, την αίσθηση ότι δεν υπάρχει αέρας, μούδιασμα στα άκρα, ζαλάδα και την ιδέα μια εξωσωματικής εμπειρίας. Κάποια από αυτά μπορεί να συμβούν στο άτομο, δεν σημαίνει ότι συμβαίνουν όλα σε όλους.  Αυτά αφορούν τον άγνωστο πανικό, ο οποίος εμφανίζεται την πρώτη φορά και το άτομο έχει να διαχειριστεί τα συμπτώματα που του συμβαίνουν. Η αναγνώριση του γνωστού πανικού όμως είναι λίγο πιο δύσκολη. Το άτομο έχει μια συνεχή αγωνία και ανησυχία ότι θα το βιώσει ξανά.

Πότε εμφανίζονται οι κρίσεις πανικού;

Εμφανίζεται στη ζωή ενός ανθρώπου χωρίς κανένα προφανή λόγο, δηλαδή ποτέ δεν θα εμφανιστούν στη διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου, αλλά σε μεταβατικές περιόδους. Πολλές φορές το άτομο το παθαίνει σε ήρεμη κατάσταση, γι’ αυτό και δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί. Η μεγάλη μας έγνοια για να ελέγξουμε ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν αυτές τις κρίσεις αλλά και το πως πρέπει να τις σταματήσουμε. Πολλές φορές είναι και η αιτία που το άτομο βιώνει ξανά και ξανά τις κρίσεις πανικού. Η διάρκεια μια κρίσης συνήθως είναι από 5 λεπτά μέχρι 20, δεν αποκλείεται, όμως, να κρατήσουν και περισσότερο.

Η κρίση πανικού μπορεί να μας προκαλέσει κάποιο πρόβλημα;

Από μόνες τους δεν μπορούν να μας προκαλέσουν οποιοδήποτε οργανικό πρόβλημα, έστω και αν νιώθουμε όλα αυτά τα ψυχοσωματικά συμπτώματα. Αυτά απλά δημιουργούνται για να κινητοποιηθεί το άτομο προς μια κατεύθυνση. Να διευκρινίσω όμως πως δεν πρόκειται για ψευδαίσθηση, καθώς το άτομο όντως τα νιώθει όλα αυτά που λέει.

Πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε τη στιγμή που συμβαίνουν;

Πρέπει να υπενθυμίζουμε συνέχεια στον εαυτό μας ότι υπάρχει αέρας, μέσα από τεχνικές χαλάρωσης και αναπνοής. Πρόκειται για μια τεχνική που μπορεί να μας βοηθήσει τη στιγμή κατά την οποία συμβαίνει μια κρίση πανικού. Επίσης, πρέπει να σκεφτόμαστε πως τα σωματικά συμπτώματα που συμβαίνουν εκείνη τη δεδομένη στιγμή είναι απλά αντιδράσεις ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε κίνδυνο. Είναι μια φυσιολογική αντίδραση και όχι μια ψευδαίσθηση. Επίσης πρέπει να θυμίζουμε στον εαυτό μας ότι αυτό θα έχει μια διάρκεια από 5 μέχρι 20 λεπτά και θα σταματήσει, δεν αφορά ολόκληρη μας τη ζωή. Είναι μια μεγάλη παγίδα που συμβαίνει σε πολλούς, γιατί απομονώνονται από φόβο ότι θα ξανασυμβεί το ίδιο. Κάποιοι παρατηρούνται να αποκτούν εμμονική αγωνία για τη ψυχική τους υγεία. Πρέπει να ρωτάμε τον εαυτό μας τι είναι αυτό που πρέπει να αλλάξουμε ή ποια ανάγκη μας δεν έχουμε επικοινωνήσει. Το σύμπτωμα αυτό ήρθε για να μου πει κάτι και πρέπει να το ακούσω.

Πρέπει να αγκαλιάζουμε αυτό που μας έρχεται ή να του αντισταθούμε; Πότε ζητάμε τη γνώμη του ειδικού;

Αν είναι κάτι μεμονωμένο που έχει συμβεί μόνο μία φορά στη ζωή του ατόμου, δεν νομίζω ότι χρειάζεται κάποιος ειδικός, εάν όμως το επιθυμεί μπορεί να απευθυνθεί. Συνήθως, όταν αυτό γίνεται περισσότερο από 1 φορά, καλό θα ήταν το άτομο να ζητήσει βοήθεια από κάποιο ειδικό. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να το ελέγξουμε, τόσο αυτό θα επιστρέφει γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας. Δυστυχώς δεν έχουμε μάθει να περιμένουμε. Πρέπει να το δούμε ως ευκαιρία για αλλαγή, αλλά και ως ευκαιρία για να καταλάβουμε πως πρέπει να ζητάμε λιγότερα από τον εαυτό μας.

Οι κρίσεις πανικού έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ή συνέβαινε παλαιότερα και δεν το αναγνωρίζαμε;

Παλαιότερα εμφανιζόταν μετά την ηλικία των 20, δυστυχώς πλέον ακούμε όλο και περισσότερα περιστατικά που αφορούν παιδιά, ακόμη και του δημοτικού. Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη απάντηση για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό, όμως όπως προείπα, σίγουρα οφείλεται και στους ιλιγγιώδης ρυθμούς. Έχουν υπάρξει απίστευτα μεγάλες αλλαγές σε ένα ευρύτερο πλαίσιο τα τελευταία 4 με 5 χρόνια.

Πιστεύω βαθιά στον άνθρωπο και τις ιστορίες του. Σημασία έχει σε αυτό μας το ταξίδι που λέγεται ζωή, να φροντίσουμε τον εαυτό μας και να τον ρωτάμε αν αυτό που βιώνω στην καθημερινότητά μου με γεμίζει, με κάνει να νιώθω ευτυχία και αν υπάρχει κάτι που θα ήθελα να αλλάξω έτσι ώστε τα πράγματα να πάνε καλύτερα. Άλλωστε πιστεύω βαθιά ότι όλα αλλάζουν, αρκεί το άτομο να αναγνωρίσει τι είναι αυτό που χρειάζεται να αλλάξει.